Gęsta krew: przyczyny, objawy, leczenie i znaczenie dla zdrowia

Gęsta krew wiąże się z poważnymi konsekwencjami dla zdrowia. Gdy krew jest zbyt gęsta, to niemożliwe jest jej pobranie. To już jest niepokojącym objawem samym w sobie. Zbyt lepka i gęsta krew może powodować nadmierną krzepliwość i być przyczyną zawału i udaru mózgu.

Osoba z gęstą krwią lub nadkrzepliwością może być podatna na zakrzepy krwi. Kiedy krew jest grubsza lub bardziej lepka niż zwykle, często wynika to z problemu z procesem krzepnięcia. Konkretnie, brak równowagi białek i komórek odpowiedzialnych za krzepnięcie krwi może prowadzić do nadkrzepliwości.

Kiedy krew jest gęsta, może utrudniać przepływ tlenu, hormonów i składników odżywczych w całym organizmie, uniemożliwiając im dotarcie do tkanek i komórek. Może to powodować niski poziom tlenu w komórkach i prowadzić do niedoborów hormonalnych i odżywczych. W tym artykule przyjrzymy się problemowi gęstej krwi, jak gesta krew wpływa na organizm, czym jest spowodowana gęsta krew i jak się ten stan leczy.

Czym jest gęsta krew?

Chociaż ludzka krew może wyglądać jednolicie, składa się z różnych komórek, białek i czynników krzepnięcia lub substancji wspomagających krzepnięcie. Jeśli dojdzie do zaburzenia równowagi białek i komórek odpowiedzialnych za krzepnięcie krwi, krew może stać się zbyt gęsta. Jest to znane jako nadkrzepliwość, którą może powodować wiele czynników, takich jak:

• nadmiar krwinek w krążeniu
• choroby wpływające na krzepnięcie krwi
• nadmiar białek krzepnięcia we krwi

Ponieważ istnieje tak wiele potencjalnych przyczyn gęstej krwi, lekarze nie mają standardowej definicji gęstej krwi. Zamiast tego definiują to poprzez każdy stan, który powoduje gęstą krew.

Zaburzenia krzepnięcia krwi, które powodują gęstą krew, są rzadkie. Niektóre z bardziej powszechnych obejmują czynnik V Leiden, który ma około 3 do 7 procent ogólnej populacji. Ten stan nie oznacza, że ​​ludzka krew będzie zbyt gęsta, ale że ma predyspozycje do posiadania gęstej krwi. Spośród wszystkich ludzi, którzy mieli zakrzepy krwi w żyłach, mniej niż 15 procent jest spowodowanych stanem powodującym gęstą krew.

Dlaczego krew gęstnieje? Przyczyny gęstej krwi

Gęsta krew ma podłoże genetyczne albo jest spowodowana nabytymi schorzeniami.Gęsta krew może rozwijać się przez całe życie z powodu czynników środowiskowych lub warunków zdrowotnych.Czynniki ryzyka obejmują:

• palenie papierosów
• ćwiczenia fizyczne, u osób z pewnymi chorobami krwi i układu krążenia
• zmiany hormonalne, na przykład podczas ciąży
• leki hormonalne, takie jak niektóre formy antykoncepcji, hormonalna terapia zastępcza i terapia testosteronem
• zapalenie, spowodowane prawdopodobnie przez SLE lub chorobę zapalną jelit
• urazy i kontuzje
• niektóre choroby, takie jak rak, szczególnie szpiczak mnogi

Czerwienica prawdziwa

Czerwienica prawdziwa jest chorobą nowotworową szpiku kostnego i polega na tym, że szpik kostny wytwarza zbyt wiele czerwonych lub białych krwinek oraz płytek krwi, co powoduje zagęszczenie krwi. Eksperci uważają, że PV wynika ze zmian genetycznych, które występują po poczęciu. Na ogół nie jest dziedziczone, innymi słowy, zmiany te rozwijają się powoli latami. Z czasem mogą pojawić się różne objawy, w tym:

• zmęczenie
• bóle głowy
• zawroty głowy
• osłabienie
• pocenie się, szczególnie w nocy
• swędzenie skóry
• niewyraźne widzenie i dzwonienie w uszach
• uczucie pełności w brzuchu lub wzdęcia, spowodowane powiększeniem śledziony.

PV dotyka 44-57 osób na każde 100 000 i zwykle pojawia się po 60 roku życia, według National Organization for Rare Disorders.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma jest rzadkim rodzajem chłoniaka nieziarniczego. Organizm wytwarza duże ilości białka przeciwciała zwanego immunoglobuliną M. Może to powodować zagęszczenie krwi, co skutkuje szeregiem objawów.

Objawy są różne, ale mogą obejmować:

• krwawienia z nosa
• krwawienie z dziąseł i siatkówki oka, ponieważ małe naczynia krwionośne ulegają uszkodzeniu
• anemia
• mrowienie i drętwienie palców u rąk i nóg.

Toczeń, w tym toczeń rumieniowaty układowy

Objawy obejmują:

• wysypki
• ból i obrzęk stawów
• gorączka
• zmęczenie

Toczeń rumieniowaty układowy (SLE) jest chorobą zapalną, która występuje, gdy układ odpornościowy atakuje zdrowe tkanki tak, jakby były chore. Może on wpływać na krew na wiele sposobów, w tym zwiększać ryzyko powstawania zakrzepów. Zakrzepica – skrzep krwi blokujący naczynie krwionośne – jest stosunkowo częstym objawem w pierwszym roku życia z SLE. Może to wynikać ze zwiększonej aktywności choroby, w tym wysokiego poziomu zapalenia.

Czynnik V Leiden

Jest to nieprawidłowe białko, które powstaje w wyniku mutacji genetycznej w wątrobie i które zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów krwi, zwłaszcza w żyłach głębokich. U większości ludzi białko zwane aktywowanym białkiem C reguluje aktywność czynnika krzepnięcia zwanego czynnikiem V. U osób z tym schorzeniem białko C nie może regulować aktywności czynnika V, co skutkuje gęstą krwią i ryzykiem powstawania zakrzepów. Nieuregulowana aktywność czynnika V prowadzi do nadmiernego krzepnięcia i zagęszczania krwi.

Niedobory białka C i S oraz antytrombiny

Organizm wytwarza naturalne antykoagulanty, takie jak białka C i S oraz antytrombina. Niektórzy ludzie mają niski poziom tych substancji, co prowadzi do zwiększenia ryzyka zakrzepów krwi. Niedobory mogą być nabyte albo wrodzone. Pierwszym objawem tego problemu jest często skrzep krwi. Lekarz może to stwierdzić podczas badania. Jeśli skrzep tworzy się w żyle głębokiej, lekarz może zdiagnozować zakrzepicę żył głębokich (DVT). Jeśli skrzep oderwie się i zablokuje naczynie krwionośne doprowadzające krew do płuc, nazywa się to zatorowością płucną (PE) i stanowi zagrożenie dla życia. Niedobór białka C dotyka około 1 na 200-500 osób, niedobór białka S 1 na 500 osób, a niedobór antytrombiny 1 na 2 000-5 000 osób.

Jakie są objawy gęstej krwi?

Nie ma żadnych objawów gęstej krwi, dopóki nie wystąpi skrzep. Skrzep krwi zwykle pojawia się w żyle człowieka, co może powodować ból i wpływać na krążenie w obszarze, w którym występuje skrzep. Zbyt duża liczba komórek i elementów krwi może prowadzić do różnych objawów. Oto przykłady:

• problemy z widzeniem
• bół głowy
• wysokie ciśnienie krwi
• swędząca skóra
• brak energii
• duszność

Mutacja 20210A genu protrombiny

Osoby z tą chorobą genetyczną mają zbyt dużą ilość białka II czynnika krzepnięcia krwi, zwanego również protrombiną. Protrombina jest jednym z czynników umożliwiających prawidłowe krzepnięcie krwi, ale zbyt duża ilość protrombiny może zwiększyć ryzyko tworzenia się zakrzepów, w tym tych odpowiedzialnych za DVT i PE.

Nadmiar trombocytów zwiększa gęstość krwi

Fizjologicznie krew jest płynna. Obok krwinek czerwonych, białych, występują w niej także płytki krwi, których zadaniem jest tworzenie skrzepów mających na celu ograniczenie krwawienia w miejscu np. rany. Wspomniana już morfologia pozwala określić ile trombocytów znajduje się w mm³ krwi, wskaźnik ten w skrócie określa się jako PLT. Norma mieści się w przedziale 150-400 tys. na mm³. U mężczyzn wartości te będą wyższe niż u kobiet. Kiedy parametry w naszym badaniu odbiegają od normy, bezwzględnie musimy udać się na wizytę kontrolną. Na pewno nie ma co martwić się na zapas. Zbyt wysokie PLT może być wynikiem:

• odwodnienia,
• przeciążenia organizmu na skutek intensywnego uprawiania sportu,
• przebytej ciąży i porodu,
• przyjmowania niektórych leków (m.in. doustnych środków antykoncepcyjnych),
• infekcji bakteryjnej/grzybiczej/wirusowej.

Podwyższona ilość płytek krwi może być zwiastunem chorób:

• autoimmunologicznych (np. reumatoidalnego zapalenia stawów czy tocznia układowego),
• wrodzonego zaburzenia agregacji płytek krwi,
• marskości wątroby,
• nowotworów.

Wiedząc, że płytki krwi są odpowiedzialne za tworzenie skrzepów, nie trudno się domyślić, że w momencie kiedy mamy ich za dużo, narażeni jesteśmy na ich nadmierną aktywność. Z tego powodu lepka, gęsta krew zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgu. Mówimy tutaj o długotrwałym stanie, w którym skrzeplina w świetle naczyń powstaje stopniowo.

Ważne jest zatem nie tylko regularne kontrolowanie poziomu PLT, ale także podjęcie odpowiedniego leczenia. Tutaj niezbędna jest wiedza lekarza, który zaleci skuteczną kurację, która w zależności od stopnia zaawansowania będzie opierała się o różne grupy leków (kwasie acetylosalicylowym, heparynie, acenokumarolu, itp.).

Gęsta krew – leczenie

Leczenie gęstej krwi skupia się na wyeliminowaniu przyczyn jej powstawania. Lekarze mogą zalecić: Terapia przeciwpłytkowa: Leki takie jak aspiryna mogą pomóc w zapobieganiu tworzeniu się skrzepów przez komórki krwi. Terapia antykoagulacyjna:

• Niektóre leki, takie jak warfaryna, działają na czynniki krzepnięcia, aby zapobiec zakrzepom.
• Leki trombolityczne sa zwykle stosowane w sytuacjach zagrażających życiu, gdyż mają one właściwości rozbijające zakrzepy.
• Również białko C i czynnik antytrombinowy mogą być skuteczne w niektórych przypadkach.

Leki zwykle stosuje się, gdy utworzył się niebezpieczny skrzep krwi lub lekarz podejrzewa, że dana osoba ma zwiększone ryzyko powstania skrzepu.

Lekarze mogą również zalecić:

• rzucenie palenia i unikanie biernego palenia
• utratę wagi, jeśli to konieczne
• regularną aktywność fizyczną
• unikanie długotrwałego siedzenia
• częste poruszanie nogami i stopami, aby wspomóc przepływ krwi

Bibliografia:

Al-Homood, I. A. (2012). Thrombosis in systemic lupus erythematosus: A review article.
Blood clots. (n.d.).http://www.hematology.org/Patients/Clots
Factor V Leiden thrombophilia. (2010).https://medlineplus.gov/genetics/condition/factor-v-leiden-thrombophilia/
Harter, K., et al. (2015). Anticoagulation drug therapy: A review.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4307693
How lupus affects the blood. (2021).https://www.lupus.org/resources/how-lupus-affects-the-blood
Key statistics about Waldenstrom macroglobulinemia. (2018).https://www.cancer.org/cancer/waldenstrom-macroglobulinemia/about/key-statistics.html
Lipe, B., et al. (2011). Deficiencies of natural anticoagulants, protein C, protein S, and antithrombin.https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIRCULATIONAHA.111.044412
Lupus facts and statistics. (2016).https://www.lupus.org/resources/lupus-facts-and-statistics
Lupus facts and statistics. (2016).https://resources.lupus.org/entry/facts-and-statistics
Polycythemia vera. (2018).https://rarediseases.org/rare-diseases/polycythemia-vera/
Polycythemia vera. (n.d.).https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/polycythemia-vera
Prevention and treatment of excessive blood clotting (hypercoagulation). (n.d.).
http://www.heart.org/HEARTORG/Conditions/More/Prevention-and-Treatment-of-Excessive-Blood-Clotting-Hypercoagulation_UCM_448774_Article.jsp
Prothrombin G20210A (factor II mutation) resources. (n.d.).https://www.stoptheclot.org/learn_more/prothrombin-g20210a-factor-ii-mutation/
Senst, B., et al. (2021). Hypercoagulability.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538251/
Systemic lupus erythematosus (SLE). (2018).https://www.cdc.gov/lupus/facts/detailed.html
Venous thromboembolism. (n.d.).https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/venous-thromboembolism
Waldenström macroglobulinemia. (2021).https://rarediseases.org/rare-diseases/waldenstroms-macroglobulinemia/
What is excessive blood clotting (hypercoagulation)? (n.d.).http://www.heart.org/HEARTORG/Conditions/More/What-Is-Excessive-Blood-Clotting-Hypercoagulation_UCM_448768_Article.jsp#.WdyaoWhSzDc