Stres a skóra. Jak stres wpływa na kondycję skóry?

W sytuacjach, w których znajdujemy się pod dużą presją, naturalne jest, że nasz organizm reaguje stresem. Możemy czuć się bardzo przytłoczeni, drażliwi, zmartwieni, mieć problemy z koncentracją, snem lub jedzeniem.

U niektórych osób stres może wywoływać objawy dotyczące skóry. Osoby cierpiące na takie schorzenia, jak trądzik czy egzema, mogą zauważyć, że w okresach silnego stresu ich objawy nasilają się. Może być też odwrotnie: gdy objawy skórne się pogarszają, czujesz się bardziej zestresowany, co prowadzi do negatywnej spirali objawów. Jeśli masz problemy z radzeniem sobie z chorobą skóry i towarzyszącym jej stresem, czytaj dalej.

Dlaczego stres wpływa na skórę?

Powszechnie wiadomo, że stres ma wpływ na skórę – w niedawnym badaniu cytowanym przez Patient 90% pracowników służby zdrowia przyznało, że uczucie silnego stresu może zaostrzać choroby skóry.

Uważa się, że stres może wpływać na nasze zdrowie fizyczne i oddziaływać na skórę na kilka sposobów:

• poprzez regularne uwalnianie hormonów stresu – adrenaliny i kortyzolu
• zaburzając sen i dietę (np. jemy za mało lub za dużo albo stosujemy niezdrową dietę).

Badania wykazały również, że ciągły stres może zaburzać przepuszczalność skóry, przez co staje się ona bardziej podatna na działanie szkodliwych substancji.

Stan umysłu a stan zdrowia

Kiedy umysł lub ciało stają się niespokojne (z powodu realnego lub nierealnego zagrożenia), nasz mózg wydziela hormony, które indukują uwalnianie kortyzolu, hormonu stresu, z nadnerczy. Nasza skóra posiada receptory dla tego hormonu stresu, a ich aktywacja powoduje różne zmiany na skórze:

• Zwiększony stan zapalny
• Upośledzone gojenie się ran
• Zwiększone wydzielanie oleju i sebum
• Osłabiona odporność na infekcje

Które choroby skóry ulegają pogorszeniu pod wpływem stresu?

Liczne badania wykazały, że długotrwałe schorzenia, takie jak trądzik, łuszczyca, egzema i trądzik różowaty, mogą ulec pogorszeniu pod wpływem stresu.

Ponadto, stres może być czynnikiem wyzwalającym niektóre rodzaje wypadania włosów, takie jak telogen effluvium czy łysienie plackowate. Istnieją niewielkie dowody na to, że stresujące wydarzenia mogą również powodować bielactwo, w którym na skórze pojawiają się blade plamy.

Stres może także powodować krótkotrwałe reakcje skórne. Osoby bardzo zestresowane mogą odczuwać gorąco i niepokój, a także mogą tymczasowo dostać czerwonej, uniesionej, swędzącej wysypki zwanej pokrzywką.

Jakie inne zachowania wywołane stresem przyczyniają się do powstawania problemów skórnych?

Stres może nie tylko powodować zmiany w chemii naszego mózgu i ciała, które skutkują zmianami skórnymi, ale prawdopodobnie przyczynia się do nich także nasze zachowanie (świadome lub podświadome). Na przykład, niektórzy ludzie dotykają twarzy, gdy są zdenerwowani, przenosząc to, co mają na rękach, na twarz, co prowadzi do nasilenia się trądziku. Ponadto, pod wpływem silnego stresu mamy tendencję do odchodzenia od zdrowych nawyków. Możemy poświęcać mniej czasu na dbanie o siebie, śpiąc mniej, stosując niezdrową dietę, rezygnując z ćwiczeń fizycznych i nie myjąc twarzy regularnie. Wszystkie te zachowania mogą mieć negatywny wpływ na naszą skórę.

Jak można zapobiec wpływowi stresu na moją skórę?

Krótka odpowiedź brzmi: nie można. Nie ma sposobu, by zapobiec fizycznemu wpływowi stresu na organizm. Możesz natomiast lepiej radzić sobie ze stresem i kontrolować objawy choroby skóry.

Radzenie sobie ze stresem

Radzenie sobie ze stresem obejmuje dwa sposoby:

• Poprzez radzenie sobie z presją zewnętrzną
• Poprzez rozwijanie odporności emocjonalnej.

W miarę możliwości należy starać się zidentyfikować presję zewnętrzną i znaleźć sposoby radzenia sobie z nią. Jeśli masz problemy z obowiązkami zawodowymi, możesz porozmawiać ze swoim przełożonym o zmniejszeniu obciążenia pracą. Jeśli martwisz się o pieniądze, możesz umówić się na spotkanie z doradcą finansowym lub organizacją charytatywną zajmującą się zarządzaniem długami.

Rozwijanie odporności emocjonalnej wymaga poświęcania sobie więcej czasu oraz uczenia się asertywności i szczerości w wyrażaniu swoich potrzeb. Radzenie sobie ze stresem może także obejmować terapię lub poradnictwo oraz stosowanie technik łagodzących stres.

Radzenie sobie z problemami skórnymi

Radzenie sobie z chorobami skóry nie polega tylko na leczeniu objawów fizycznych, ale także na znalezieniu sposobów radzenia sobie z nimi pod względem emocjonalnym. Choroby takie jak trądzik, egzema, łuszczyca, trądzik różowaty i bielactwo mogą powodować stres emocjonalny – co, jak wiemy, może prowadzić do pogorszenia objawów.

• Jeśli nie byłeś jeszcze u lekarza w związku ze swoją skórą, umów się na wizytę u lekarza pierwszego kontaktu i porozmawiaj z nim o swoich objawach, zwłaszcza jeśli są one przyczyną stresu emocjonalnego – być może będzie on w stanie zaproponować skuteczne leczenie na receptę lub skierować Cię do specjalisty.
• Przygotuj się na wypróbowanie kilku różnych metod leczenia – znalezienie czegoś, co działa na Twoją skórę, może zająć trochę czasu.
• Rozmawiaj z przyjaciółmi i rodziną o tym, co przeżywasz – nie udawaj, że wszystko jest w porządku!
• Znajdź społeczność, w której możesz porozmawiać z innymi osobami cierpiącymi na choroby skóry, które rozumieją, przez co przechodzisz – dobrym źródłem informacji na ten temat jest organizacja charytatywna Changing Faces.
• Zrezygnuj z niezdrowych nawyków – rzuć palenie, zacznij regularnie ćwiczyć i staraj się stosować zdrową, zbilansowaną dietę.

Czy po redukcji lub wyeliminowaniu stresu stan skory się poprawi?

Zmniejszenie poziomu stresu może pomóc w poprawie stanu skóry, ale w żadnym wypadku nie jest „lekarstwem”. Dążenie do wyeliminowania stresu w celu poprawy stanu skóry może przynieść odwrotny skutek, ponieważ w rzeczywistości będziesz bardziej zestresowany. Osoby, u których zdiagnozowano choroby skóry, powinny nadal stosować się do zaleceń dermatologa.

Co robić w stresującym okresie?

To nic złego być zestresowanym. Stres jest normalną reakcją organizmu; nie jest oznaką słabości. Zaakceptowanie tego faktu jest pierwszym krokiem do zmniejszenia poziomu stresu. Zadbaj o siebie. Pij dużo wody, stosuj zdrową dietę, ćwicz, śpij w ciemnym pokoju bez włączonych jasnych ekranów na godzinę przed snem i budź się o tej samej porze każdego dnia. Poniżej podano techniki relaksacyjne, które – jak wykazano – zmniejszają niepokój i stres:

• Oddychanie: Oddychaj powoli, wdech nosem i wydech ustami, licząc do trzech razy. Ćwicz tę czynność codziennie przez kilka minut przed snem.
• Medytacja: W internecie można znaleźć wiele wskazówek, jak medytować. Można też zwrócić się do profesjonalnego terapeuty behawioralnego po dalsze wskazówki.
• Joga: W czasie pandemii instruktorzy prowadzą zajęcia online.
• Bądź świadomy nawyków, które ujawniają się w czasie stresu. Jeśli w stresie dotykasz twarzy, możesz nosić bransoletkę, która będzie ci przypominać, by nie dłubać w niej.
• Nie zapominaj o swoim życiu towarzyskim nawet w czasie pandemii. W tym trudnym okresie utrzymuj kontakt z bliskimi i przyjaciółmi przez Zoom lub telefon.
• Zwróć się o profesjonalną pomoc do terapeuty behawioralnego. Terapeuci ci są przeszkoleni, aby wyposażyć Cię w oparte na dowodach naukowych strategie radzenia sobie ze stresem.
• W dalszym ciągu dbaj o swoją skórę. Używaj kremu z filtrem przeciwsłonecznym zawsze, gdy wychodzisz na zewnątrz, często nawilżaj skórę – zwłaszcza zimą – i, co najważniejsze, nie unikaj wizyt u dermatologa.

Bibliografia:
Bin Saif, G. A., Alotaibi, H. M., Alzolibani, A. A., Almodihesh, N. A., Albraidi, H. F., Alotaibi, N. M., & Yosipovitch, G. (2018). Association of psychological stress with skin symptoms among medical students. Saudi medical journal, 39(1), 59–66. https://doi.org/10.15537/smj.2018.1.21231
Chen, Y., & Lyga, J. (2014). Brain-skin connection: stress, inflammation and skin aging. Inflammation & allergy drug targets, 13(3), 177–190. https://doi.org/10.2174/1871528113666140522104422