Opublikowano: 16 grudnia, 2025 o 11:54 pm
Krew ludzka zawiera ponad 4000 składników, z których każdy ma inne funkcje. Surowica krwi (łac. serum) to osocze pozbawione fibrynogenu.
Krew dzielimy na dwie główne części: osocze oraz elementy morfotyczne. Elementy morfotyczne to: krwinki białe, krwinki czerwone oraz płytki krwi. Ta część krwi jest bardzo często omawiana, a role jakie pełnią poszczególne elementy są dobrze znane. Mniej uwagi natomiast skupiamy na osoczu krwi, które jest niezbędne by krew mogła pełnić wszystkie swoje funkcje w organizmie. Osocze będące płynną częścią, w którym zawieszone są pozostałe elementy krwi, stanowi 55% całej jej objętości.
Czym się różni osocze od surowicy krwi?
Surowica to część osocza krwi pozbawiona fibrynogenu. Osocze to wodnisty, przezroczysty, zabarwiony na żółto płyn. Z osocza pozyskuje się surowicę krwi, której nazwę czasami traktuje się zamiennie z osoczem. Niestety jest to mylne założenie, pomimo iż w skład surowicy wchodzi większość komponentów osocza.
W skład surowicy podobnie jak osocza wchodzi woda, białka takie jak albuminy i globuliny, związki organiczne i nieorganiczne, m.in. hormony, elektrolity, glukoza, witaminy, cholesterol, kwasy tłuszczowe.
Jak jest otrzymywana surowica?
Surowicę otrzymujemy w taki sposób, że pobraną do probówki krew po wykrzepieniu odwirowuje się, a następnie usuwa powstały skrzep. W probówce pozostaje surowica, która ma jasnożółty czasami określany jako słomkowy kolor. Jeżeli w organizmie mamy podwyższony poziom cholesterolu lub trójglicerydów można zaobserwować zmianę zabarwienia i gęstości surowicy. Co ciekawe taki stan możemy osiągnąć również jeżeli przed badaniem zjemy posiłek lub bardzo się stresujemy. Podczas badań krwi surowicę wykorzystuje się do oznaczania np. poziomu hormonów, glikemii, markerów nowotworowych, zawartości pierwiastków.
Wykorzystanie surowicy w medycynie
Surowica znalazła zastosowanie jako środek leczniczy i jest wykorzystywana w medycynie do leczenia zakażeń, a właściwie neutralizowania toksyn produkowanych przez drobnoustroje. Jest to możliwe dzięki obecności przeciwciał, które mają za zadanie zwalczać konkretne patogeny. Ponieważ podanie surowicy wiąże się z ryzykiem wystąpienia reakcji alergicznej, czasami groźnej dla życia, używa się jej w sytuacji, gdy jest ona niezbędna. Na przykład w momencie, kiedy już doszło do zakażenia, natomiast produkcja przeciwciał w sposób naturalny, w porównaniu z rozwojem choroby, trwałaby zbyt długo. Dzieje się tak, gdyż nasz organizm produkuje przeciwciała (powstają w odpowiedzi na kontakt z patogenem) w kilka tygodni. Specyficzność takiego sposobu leczenia polega na tym, że konkretna surowica jest skuteczna tylko i wyłącznie przeciwko jednej toksynie bądź drobnoustrojowi. Wykorzystuje się ją w przypadku chorób takich jak wścieklizna, tężec, botulizm, zgorzel gazowa, błonica czy w przypadku ukąszenia przez jadowite węże.
Wykorzystanie surowicy w biotechnologii
Chociaż ludzka surowica nie zawiera fibrynogenu, zawiera hormony, minerały, białka i dwutlenek węgla. Albumina jest ważnym białkiem w ludzkiej surowicy, ponieważ zawiera we krwi steroidy, kwasy tłuszczowe i hormony tarczycy. Surowica ludzka jest również ważnym źródłem elektrolitów. Ludzkie serum pozwala substancjom przylegać do cząsteczek w surowicy, skutecznie wiążąc substancję z krwią, co umożliwia surowicy transport kwasów tłuszczowych, hormonów tarczycy i innych substancji.
Ponieważ działa jako krążący nośnik, producenci leków projektują leki wiążące białka, które wiążą się z albuminami Producenci leków wykorzystują funkcję albuminy jako nośnika, projektując leki wiążące białka, które wiążą się z albuminą – albumina przenosi następnie leki przez krwioobieg do docelowej tkanki lub narządu. Albumina zawarta w ludzkiej surowicy wiąże się np. Z utwardzalnymi substancjami zawartymi w antybiotykach, co umożliwia przenoszenie antybiotyków po całym organizmie.
