Związek pomiędzy reumatoidalnym zapaleniem stawów a anemią

Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą autoimmunologiczną, która powoduje stan zapalny w wyściółce stawów. U osób cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów czasami występują inne schorzenia, takie jak anemia.

Anemia charakteryzuje się niską liczbą czerwonych krwinek. Skutkuje to niskim poziomem hemoglobiny, białka, które jest odpowiedzialne za dostarczanie tlenu do komórek ciała. Anemia powoduje objawy, które dodatkowo osłabiają organizm. Powoduje wzmożone zmęczenie i osłabienie, dodatkowo spotęgowane fatygą spowodowaną zapaleniem stawów.

W tym artykule przyjrzymy się, jaki jest związek pomiędzy reumatoidalnym zapaleniem stawów i niedokrwistością.

Czym jest reumatoidalne zapalenie stawów?

Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą autoimmunologiczną, która może dotknąć jeden lub kilka stawów. Najczęściej występujące dolegliwości to ból i zapalenie stawów w palcach, dłoniach, nadgarstkach, kolanach, kostkach, stopach i palcach. Rzadziej może powodować uszkodzenia skóry, oczu, płuc i serca.

Wspólne objawy obejmują:

• Ból, obrzęk, sztywność i tkliwość w więcej niż jednym stawie.
• Sztywność, zwłaszcza rano lub po siedzeniu przez długi czas.
• Ból i sztywność w tych samych stawach po obu stronach ciała.
• Zmęczenie.

RZS zazwyczaj zaczyna rozwijać się pomiędzy 30 a 60 rokiem życia. U niektórych osób objawy stawowe mogą rozwinąć się w ciągu kilku lat, podczas gdy u innych objawy mogą postępować gwałtownie.

Co to jest anemia?

Anemia może być rozumiana jako niewystarczająca liczba czerwonych krwinek. Funkcją czerwonych krwinek jest transport tlenu do tkanek organizmu. Czerwone krwinki odbierają tlen przez płuca, a następnie ich zadaniem jest przenoszenie tlenu do innych żywych tkanek w twoim ciele.

Warto przeczytać: Mikro- i makroelementy, co to takiego?

Istnieje kilka różnych typów anemii, ale każdy z nich powoduje spadek liczby czerwonych krwinek w krwiobiegu. Anemicy zwykle czują się bardziej zmęczeni, częściej chorują na choroby zakaźne typu przeziębienia i ich skóra staje się blada. Inne objawy anemii obejmują:

• Zawroty głowy lub osłabienie.
• Ból głowy.
• Ból języka.
• Duszność.
• Niezamierzone ruchy w dolnych nogach (zespół niespokojnych nóg).
• Szybkie bicie serca.

Aby leczyć niedokrwistość, ważne jest ustalenie jej rodzaju. Sposoby leczenia wahają się od przyjmowania suplementów żelaza do operacji.

Dlaczego anemia jest częsta przy reumatoidalnym zapaleniu stawów?

Anemia nie jest przyczyną reumatoidalnego zapalenia stawów. W przebiegu RZS może jednak występować niedokrwistość. Niedokrwistość jest najczęstszym zaburzeniem hematologicznym obserwowanym u chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów.

RZS jest chorobą autoimmunologiczną

RZS jest chorobą autoimmunologiczną, która powoduje stan zapalny w organizmie, w tym w stawach. Zapalenie może prowadzić do uszkodzenia szpiku kostnego, gdzie produkowane są komórki krwi. Może to spowodować spadek produkcji czerwonych krwinek.

Osoby z RZS często odczuwają przewlekły ból i zmęczenie

Przewlekły ból i zmęczenie zwykle obniżają nastrój i prowadza do ogólnego zniechęcenia. W rezultacie może prowadzić to do zmniejszenia aktywności fizycznej i złego odżywiania. Tak sytuacja z czasem może przyczynić się do niedoboru żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego, które są niezbędne do produkcji czerwonych krwinek.

Skomplikowana terapia farmakologiczna

Niektóre leki stosowane w leczeniu RZS, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i kortykosteroidy, mogą powodować krwawienie z przewodu pokarmowego, co prowadzi do utraty krwi, a w konsekwencji do anemii.

Przewlekła choroba nerek

Niektóre osoby z RZS mogą rozwijać przewlekłą chorobę nerek, która może prowadzić do zmniejszenia produkcji erytropoetyny, hormonu, który stymuluje produkcję czerwonych krwinek.

Hemoliza

W niektórych przypadkach, RA może spowodować, że układ odpornościowy błędnie atakuje i niszczy czerwone krwinki. Proces ten nazywany jest hemolizą i może prowadzić do zmniejszenia liczby czerwonych krwinek.

Warto przeczytać: Suplementacja żelaza – kiedy jest wskazana?

Niedokrwistość z przewlekłej choroby

Anemia choroby przewlekłej (ACD) jest rodzajem niedokrwistości, która może wystąpić u osób z przewlekłymi stanami zapalnymi, takimi jak RZS. Uważa się, że ACD jest spowodowana przez kombinację czynników, w tym spadek produkcji czerwonych krwinek, wzrost ich niszczenia i zmiany w metabolizmie żelaza.

Jak reumatoidalne zapalenie stawów może powodować anemię?

Według niektórych szacunków, 30-70 procent osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów choruje również na anemię. Wpływ na organizm i przebieg choroby zależy od rodzaju anemii.

Leki wykorzystywane do leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów, które mogą obejmować sterydy, mogą powodować zmiany w błonach jelitowych. Uszkodzenia wyściółki jelita zaburzają wchłanianie żelaza, co może bezpośrednio prowadzić do anemii.

Terapie leczenia zapalenia stawów obejmują również leki immunosupresyjne. Efektem ubocznym przyjmowania tego typu leków jest zmniejszona produkcja szpiku kostnego, gdzie produkowane są czerwone krwinki.

Warto przeczytać: Czego nie robić po oddaniu krwi?

Reumatoidalne zapalenie stawów może powodować skrócenie czasu życia czerwonych krwinek. Może to prowadzić do anemii, jeśli organizm nie jest w stanie produkować nowych czerwonych krwinek w wystarczającym tempie.

Zrozumienie tych powiązań między reumatoidalnym zapaleniem stawów i niedokrwistością jest kluczowe. Lekarze muszą znać podstawową przyczynę anemii, aby móc zalecić odpowiednie leczenie.

Jak jest diagnozowana niedokrwistość związana z reumatoidalnym zapaleniem stawów?

Aby rozpocząć diagnozę, lekarz weźmie pod uwagę historię choroby danej osoby i wypyta o jej objawy. Jeśli lekarz podejrzewa anemię, prawdopodobnie zaleci wykonanie badań krwi. Oprócz pomiaru poziomu hemoglobiny i czerwonych krwinek stosuje się również następujące badania:

• żelazo w surowicy krwi
• poziom ferrytyny
• poziom kwasu foliowego
• poziom witaminy B-12

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) a dieta

Chociaż dieta nie zastąpi leczenia farmakologicznego, odpowiednie wybory żywieniowe mogą wspierać terapię i łagodzić objawy choroby. Dieta przy reumatoidalnym zapaleniu stawów to przede wszystkim dieta przeciwzapalna, bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy i nasiona, może ograniczać stany zapalne.

Kluczowe znaczenie mają także kwasy tłuszczowe omega-3, obecne w tłustych rybach, siemieniu lnianym i oleju lnianym, które mogą zmniejszać objawy RZS. Warto unikać tłuszczów nasyconych i trans, znajdujących się w przetworzonej żywności, smażonych potrawach oraz czerwonym mięsie, które mogą nasilać stany zapalne. Szczególnie polecana jest dieta śródziemnomorska, oparta na świeżych warzywach, oliwie z oliwek, rybach, orzechach i pełnoziarnistych produktach. Istotne jest także odpowiednie spożycie witamin i minerałów, takich jak witamina D i wapń, które wspierają zdrowie kości, szczególnie u pacjentów stosujących leki sterydowe. Selen, cynk i witamina C, dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, również mogą korzystnie wpływać na przebieg choroby.

Z kolei należy ograniczyć spożycie alkoholu, cukru, soli oraz żywności wysokoprzetworzonej, które mogą nasilać objawy RZS. Włączenie do diety zielonych warzyw liściastych, tłustych ryb morskich, owoców jagodowych, oliwy z oliwek oraz orzechów może przynieść korzystne efekty. Ostatecznie dieta powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta, dlatego warto skonsultować się z dietetykiem lub lekarzem. Zdrowe nawyki żywieniowe, połączone z leczeniem i aktywnością fizyczną, mogą wspierać kontrolę objawów i poprawiać jakość życia osób z RZS.

Leczenie anemii związanej z reumatoidalnym zapaleniem stawów

Stosowanie leków do łagodzenia objawów reumatoidalnego zapalenia stawów może często pomóc w niedokrwistości. Przykłady tych leków obejmują leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (DMARDs) lub steroidy. Lekarze klasyfikują DMARDs jako tradycyjne lub biologiczne. Leki te są wysoce specyficzne i ukierunkowane na wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego. DMARDs może zmniejszyć stan zapalny u osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Minimalizacja odpowiedzi zapalnej może z kolei złagodzić objawy u osób z niedokrwistością choroby przewlekłej. Jeśli dana osoba ma niedokrwistość z niedoboru żelaza, lekarz może zalecić suplementy żelaza lub infuzje żelaza. W przypadku niedokrwistości megaloblastycznej będą to suplementy kwasu foliowego i witaminy B-12.

U niektórych osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów, lekarze mogą zalecić lek o nazwie ludzka rekombinowana erytropoetyna (EPO) w leczeniu niedokrwistości. EPO jest podobny do naturalnego hormonu erytropoetyny, który stymuluje produkcję czerwonych krwinek.

Bibliografia:

• Yassin, N. A., El-Wakd, M. M., & El-Toukhy, S. E. (2017). Rheumatoid arthritis-associated anemia and iron deficiency anemia: the role of hepcidin. Scandinavian journal of rheumatology, 46(3), 175-180. https://doi.org/10.1080/03009742.2016.1210741
• Ganna, S. (2014, July–August). The prevalence of anemia in rheumatoid arthritis. Revista Brasilera de Reumatologia, 54(4), 257–259
• Martí-Carvajal., A. J., Agreda-Pérez, L. H., & Solà, I. (2013, February 28). Erythropoiesis-stimulating agents for anemia in rheumatoid arthritis. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2
• Benjamin, O. & Lappin, S. L. (2018, June 2). Disease modifying anti-rheumatic drugs (DMARD). StatPearls Publishing
• Javadi, S., & Behjati, M. (2015). Anemia in rheumatoid arthritis: a review article. Caspian Journal of Internal Medicine, 6(4), 210-213. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4705928/
• Zhao, Y., Lv, W., Xu, R., & Chen, S. (2018). Rheumatoid arthritis and anemia: The risk factors for elderly patients. Journal of clinical laboratory analysis, 32(7), e22451. https://doi.org/10.1002/jcla.22451
• Kroot, J. J., & van der Meer, J. W. (2011). Rheumatoid arthritis and anemia. Wiener klinische Wochenschrift, 123(5-6), 145-150. https://doi.org/10.1007/s00508-011-1556-8
• Gómez-Vaquero, C., & Narváez, J. (2019). Anemia of chronic disease in rheumatoid arthritis. Rheumatic Diseases Clinics of North America, 45(3), 427-438. https://doi.org/10.1016/j.rdc.2019.04.002