Opublikowano: 16 maja, 2023 o 11:24 am
Autor: lek. Katarzyna Banaszczyk
Żelazo to nie tylko wspomaganie produkcji hemoglobiny i związana z tym białkiem zdolność do przenoszenia tlenu. Pierwiastek ten ma wpływ na wsparcie wielu układów naszego organizmu i wiele reakcji metabolicznych. Czy żelazo wpływa także na funkcjonowanie naszego układu odpornościowego? Dowiedzmy się więcej na ten temat.
Żelazo – jaką rolę odgrywa w organizmie?
Żelazo to pierwiastek wchodzący w skład bardzo ważnych białek – przede wszystkim hemoglobiny i mioglobiny. Hemoglobina warunkuje dostarczanie tlenu do komórek naszego organizmu, a bez tlenu, nie byłoby możliwe przeprowadzenie kluczowych reakcji biochemicznych i samo przeżycie komórek. Z kolei żelazo w mioglobinie (mioglobina to swojego rodzaju magazyn tlenu w mięśniach szkieletowych) warunkuje zaopatrzenie w tlen komórek mięśniowych, a co za tym idzie prawidłowy przebieg skurczu mięśni w warunkach intensywnego wysiłku fizycznego.
Żelazo a kondycja naszego organizmu
Jednym z efektów spożycia odpowiedniej ilości żelaza jest optymalny poziom energii, brak nadmiernego zmęczenia. Jak zostało wspomniane w powyższym akapicie tego artykułu, żelazo warunkuje transport tlenu w naszym organizmie i zapewnia mu tym samym dobrą wydolność. Poza tym żelazo wspiera również prawidłowy przebieg procesów odpornościowych, co bezsprzecznie wpływa na naszą ogólną kondycję zdrowotną. Więcej na temat związku tego pierwiastka z odpornością przeczytamy w kolejnych akapitach.
Żelazo – wpływ na odporność człowieka
Gospodarka żelazowa ma wpływ również na procesy odpornościowe i nasz układ immunologiczny. Spożycie żelaza wspomaga bowiem pracę komórek układu immunologicznego – poprzez wsparcie produkcji cytokin, a więc takich elementów umożliwiających „komunikowanie się” między sobą komórek odpornościowych. Przykładem jest tutaj interleukina-2, która odpowiada za przesyłanie informacji pomiędzy limfocytami a komórkami NK..
Żelazo, a odporność – związek nierozerwalny
Zauważono, że aktywność układu odpornościowego wiąże się ze stężeniem żelaza w osoczu. Co ciekawe, nauka wskazuje , że relacja pomiędzy żelazem i układem odpornościowym jest dwustronna. Żelazo wspomaga układ immunologiczny, natomiast gospodarka żelazowa organizmu uzależniona jest od sprawności funkcji immunologicznych organizmu. Kolejną ciekawą informacją jest to, że nasz układ immunologiczny potrafi w pewnych mechanizmach sam kontrolować gospodarkę żelazową organizmu, z uwagi na to, że np. bakterie mogące wykorzystywać ten pierwiastek do procesów wzrostu.
Jak zadbać o zdrowy poziom żelaza?
W celu oceny poziomu żelaza w organizmie warto wykonać takie badanie jak oznaczenie morfologii krwi obwodowej, ocenę poziomu ferrytyny i transferyny. Ogólnie, najlepszym wskaźnikiem zasobów żelaza w naszym organizmie jest ocena stężenia ferrytyny, o ile w organizmie nie toczy się stan zapalny – wówczas zamiast suplementacji należy udać się do lekarza.
Jeżeli wykonaliśmy badania oceniające naszą gospodarkę żelazową i lekarz stwierdził u nas potrzebę zwrócenia szczególnej uwagi na spożycie żelaza, to konieczna będzie odpowiednia modyfikacja diety.
Poza szerokim wachlarzem produktów spożywczych, które powinny wchodzić w skład zbilansowanego jadłospisu, cennym wsparciem okazać się może także suplementacja żelaza. O jej skuteczności świadczyć będzie przyrost stężenia hemoglobiny – powinien on wynosić przynajmniej 1-2 g/dl po 1-2 tygodniach od włączenia suplementów diety z żelazem. Jest to spodziewany efekt, ponieważ żelazo pomaga w prawidłowej produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny. Warto wiedzieć, że powinno się kontynuować uzupełnianie żelaza jeszcze przez około 3 miesiące po wyrównaniu się stężenia hemoglobiny.
Podsumowując, żelazo to niezwykle ważny pierwiastek, wspomagający organizm w różnorodnych procesach. Związek żelaza z odpornością jest bezsprzeczny, dlatego warto być czujnym i dbać o prawidłowe spożycie tego pierwiastka. Jeżeli rozważamy podjęcie suplementacji żelazem to warto odwiedzić swojego lekarza rodzinnego albo dietetyka, który w oparciu o wyniki odpowiednich badań i przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu zarekomenduje odpowiednią ilość pierwiastka.
Bibliografia
- E. Dymarska, A. Grochowalska, H. Krauss, Wpływ sposobu odżywiania na układ odpornościowy. Immunomodulacyjne działanie kwasów tłuszczowych, witamin i składników mineralnych oraz przeciwutleniaczy, Nowiny Lekarskie 2013, 82, 3, 222–231,
- Chełstowska M, Warzocha K. Objawy kliniczne i zmiany laboratoryjne w diagnostyce różnicowej niedokrwistości. Onkologia w Praktyce Klinicznej 2006; 2: 105-116,
- E. Karakulska-Prystupiuk, Niedokrwistość z niedoboru żelaza – postępowanie w praktyce lekarza rodzinnego, Lekarz POZ 1/2019, s. 49-55,
- Interna Szczeklika – Podręcznik Chorób Wewnętrznych, wydanie 2019/2020, Medycyna Praktyczna, Kraków,
- Fauci K, Longo H, Loscalzo J. Harrison’s Principles of Internal Medicine. 19th ed. McGraw Hill, New York 2016; 625-629,
- Roberta J Ward i inni, Iron and the immune system, J Neural Transm (Vienna). 2011 Mar;118(3):315-28.
