Trombocyty: czym są płytki krwi?

Płytki krwi, inaczej trombocyty to elementy krwi, które odpowiadają za tworzenie skrzepu i mechanizmu odpowiedzi immunologicznej. Trombocyty nie są komórkami, a elastycznymi elementami zbudowanymi z białek. Dojrzałe trombocyty nie posiadają jądra komórkowego, ale w ich cytoplazmie znajdują się ziarnistości zawierające różne substancje bioaktywne jak serotonina, czynnik płytkowy 4, płytkopochodny czynnik wzrostu. W przypadku skaleczenia, z uszkodzonych tkanek uwalniane są impulsy dla płytek krwi doprowadzające do ich gromadzenia w miejscu krwotoku. Ostatecznie powstaje skrzep, który prócz pełnienia funkcji „korka” blokującego wypływ krwi z naczyń i napływ szkodliwych czynników (np. patogenów), odpowiada również za regulacje aktywności układu odpornościowego w miejscu uszkodzenia.

Jak powstają płytki krwi?

Płytki krwi wytwarzane są w szpiku kostnym wraz z innymi elementami morfotycznymi krwi, takimi jak erytrocyty czy krwinki białe. Szpik kostny jest gąbczastą struktura wypełniającą wnętrze niektórych kości. Jego aktywność spada wraz z wiekiem i jest to związane ze zmniejszeniem ilości aktywnych komórek krwiotwórczych, a przestrzeń po nich zastępowana jest przez tkankę tłuszczową. Płytki krwi krążą we krwi do około 10 dni, po czym są usuwane. Badanie morfologiczne krwi pozwala na określenie liczby płytek krwi występujących w jej określonej objętości. Ze zmianą tej liczby związane są różne schorzenia wrodzone i nabyte.

Trombocytopenia to zbyt mała ilość płytek krwi

Trombocytopenia to stan, w którym szpik kostny wytwarza zbyt mało płytek krwi lub trombocyty są przedwcześnie usuwane z krwioobiegu albo mogą ulegać spontanicznemu niszczeniu. Jeśli liczba płytek krwi jest zbyt niska może dochodzić do niekontrolowanych i niewielkich wylewów. Wiąże się to z łatwym powstawaniem siniaków, nawet po lekkim uderzeniu lub nacisku. Utrudnione krzepnięcie krwi jest zauważalne również po rozcięciu lub przetarciu. W takich przypadkach rany goją się długo i może dochodzić do ich częstszych zakażeń. Najbardziej niebezpieczne są jednak krwotoki wewnętrzne i dojelitowe. W przypadku tych drugich – utrudnione powstanie skrzepu wiąże się ze zwiększoną szansą kontaktu wnętrza naczynia z bogatym mikrobiomem jelita. Pierwotna małopłytkowość jest wywoływana przez wrodzone zmiany genetyczne. Pozostałe przypadki trombocytopenii mogą być skutkiem przewlekłych infekcji, ciąży lub zażywania niektórych leków. 

Trombocytoza to wzrost liczby trombocytów powyżej normy

Trombocytoza to stan podwyższenia poziomu trombocytów. Może być on reakcją szpiku na czynniki pobudzające wytwarzanie nowych płytek krwi lub sutkiem zaburzenia procesu usuwania ich z krwioobiegu. Objawy nie są poważne, jednak w przypadku bardzo zaawansowanej choroby może dojść do niekontrolowanego powstawania skrzepów w świetle naczyń krwionośnych. Jest to szczególnie niebezpieczne w przypadku wytworzenia takiego skrzepu w naczyniach mózgu, serca i nerek (czyli narządów intensywnie pracujących i mających duże zapotrzebowanie na tlen). Zablokowanie naczynia skutkuje lokalnym niedotlenieniem tkanki, a rosnące przed skrzepem ciśnienie krwi morze doprowadzić do wylewu. Znaczne pogorszenie się stanu pacjenta cierpiącego na trombocytopenie ma związek z innymi chorobami prowadzącymi do zmniejszenia światła naczynia lub zwiększenia ciśnienia krwi – miażdżyca, nadciśnienie tętnicze i cukrzyca. 

Jaka jest norma trombocytów we krwi?

Norma trombocytów dla dorosłych wynosi od 150 do 400 tysięcy komórek na milimetr sześcienny krwi. Średnio liczba trombocytów u zdrowego człowieka to około 250 tysięcy na milimetr sześcienny krwi. Pamiętajmy, że normy dla liczby trombocytów mogą nieznacznie różnic się pomiędzy laboratoriami.