Rokitnik: właściwości zdrowotne i wartości odżywcze

Rokitnik zwyczajny jest krzewem dorastającym do 5- 6 metrów wysokości należącym do rzędu różowców i występującym dosyć powszechnie na terytorium Polski. Często spotykany jest w obszarach nadmorskich, gdzie porasta wydmy. Krzew łatwo rozpoznać po srebrzyście owłosionych drobnych i podłużnych liściach oraz wyraźnie pomarańczowych kulistych owocach przytwierdzonych bezpośrednio do gałązek. Co ciekawe, owoce utrzymują się na gałęziach przez zimę, i charakteryzują się kwaśnym i cierpkim smakiem, a nieco słodyczy zyskują dopiero po przemarznięciu.

W kręgu zainteresowania dietetyków, kosmetologów i zwolenników medycyny naturalnej coraz częściej znajdują się owoce rokitnika, chociaż w niektórych społecznościach surowiec ten nie jest żadną nowością, gdyż jego lecznicze właściwości znane były od wieków. Mnogość przetworów, kosmetyków oraz innych świeżych owoców różnych gatunków nieco odwodzi naszą uwagę od tej dość pospolicie występującej rośliny, dlatego też nie wiele o niej wiemy.

Okazuje się, że rokitnik zawiera od 2 do 3 razy więcej witaminy C niż czarna porzeczka! Ponadto w odróżnieniu od większości świeżych owoców i warzyw rokitnik nie posiada enzymu askorbinazy, który przyczynia się do szybkiego rozkładu witaminy C (szczególnie podczas obróbki cieplnej). Z tego względu większość kwasu askorbinowego zostaje zachowana nawet w przypadku przetworów z rokitnika. Drobne pomarańczowe „kulki” wykorzystywane są do produkcji konfitur, soków, a także znajdują zastosowanie w kosmetyce.

Owoce stanowią także bogate źródło witamin A, D,E, K, kwasu foliowego oraz minerałów takich jak potas, żelazo i wapń. Rokitnik zawiera znaczne ilości przeciwutleniaczy oraz – co ciekawe – stanowi źródło kwasów tłuszczowych z grupy omega 3, 6 i 9. Dzięki powyższym składnikom rokitnik w medycynie ludowej stosowany był w leczeniu przeziębienia, chorobach reumatycznych i dolegliwościach żołądkowych.

Obecnie produkt najczęściej spotykany jest na rynku w postaci soków oraz konfitur i coraz częściej określa się go mianem „superfood”. Naturalny kwaśno- cierpki sok wspomoże organizm w stanach przeziębienia i okresach osłabienia odporności, wspomaga układ nerwowy i trawienny, nie pozostając także obojętnym dla zdrowia i młodego wyglądu skóry.

Mnogość korzyści dla organizmu wynikających ze spożycia produktu powinna nakłonić osoby nieznające rokitnika do degustacji, chociażby soku z tego owocu, a zwolennikom raczej słodkich niż kwaśnych smaków wystarczy przypomnieć, że produktu możemy użyć jako dodatku urozmaicającego walory wielu dań, deserów i napojów.

Czym jest rokitnik?

Rokitnik zwyczajny (Hipphophae rhamnoides) jest rośliną leczniczą od dawna stosowaną w ziołolecznictwie. Ponadto, ludzie czasami wykorzystują owoce rokitnika w słodkich przysmakach, takich jak dżemy, placki i napoje.

Dostępny w formie suplementów, wyciąg z rokitnika zawiera różne niezbędne kwasy tłuszczowe i przeciwutleniacze (w tym witaminę C, witaminę E i antocyjany). W rezultacie zwolennicy twierdzą, że rokitnik oferuje szeroki zakres korzyści zdrowotnych. W niniejszym artykule wyjaśniono zastosowanie rokitnika, dawkowanie i skutki uboczne.

Do czego jest wykorzystywany rokitnik?

W ziołolecznictwie rokitnik od dawna stosowany jest do stymulacji układu trawiennego, poprawy funkcjonowania układu krążenia i wątroby oraz leczenia chorób skóry. Obecnie rokitnik jest uznawany za naturalny środek na następujące problemy zdrowotne:

• Zapalenie stawów
• Cukrzyca
• Egzema
• Wysokie ciśnienie krwi
• Wysoki poziom cholesterolu
• Zapalenie
• Trądzik różowaty

W ostatnich latach olej z rokitnika zyskał popularność jako składnik produktów do pielęgnacji skóry. Uważa się, że olej z rokitnika stosowany miejscowo przynosi wiele korzyści, w tym:

• Nawilżanie skóry
• Łagodzenie podrażnień
• Leczenie trądziku
• Gojenie uszkodzeń związanych ze starzeniem się skóry

Obecnie brak jest badań klinicznych, w których testowano by działanie rokitnika. Jednak wstępne badania sugerują, że rokitnik może przynieść kilka korzyści zdrowotnych.

Stosowania rokitnika w egzemie

Starsze badania sugerują, że suplementy rokitnika mogą pomóc w leczeniu atopowego zapalenia skóry (egzemy). Na przykład, w badaniu opublikowanym w 1999 roku w Journal of Nutritional Biochemistry testowano olej z miąższu rokitnika na 49 osobach z atopowym zapaleniem skóry. Naukowcy zaobserwowali znaczną poprawę u osób, które przyjmowały suplementy codziennie przez cztery miesiące.

Jednakże nowsze badania sugerują, że suplementy takie jak rokitnik nie przynoszą żadnych korzyści.

Stosowanie rokitnika w leczenie ran

Badania na zwierzętach sugerują, że rokitnik może wspomagać gojenie się ran, gdy jest stosowany miejscowo. Na przykład w badaniu opublikowanym w 2009 r. w Food and Chemical Toxicology naukowcy odkryli, że stosowany miejscowo olej z nasion rokitnika przyspieszył gojenie się ran po oparzeniach u szczurów.

Sotoswanie rokitnika w cukrzycy

W niewielkim badaniu z 2010 r. opublikowanym w European Journal of Clinical Nutrition naukowcy odkryli, że rokitnik może pomóc w utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi i chronić przed cukrzycą typu 2.5 W eksperymencie z udziałem 10 zdrowych ochotników o normalnej wadze autorzy badania odkryli, że dodawanie jagód rokitnika do posiłków zapobiegało skokom poziomu cukru we krwi po posiłku.

Czy stosowanie rokitnika jest bezpieczny?

Owoce rokitnika są prawdopodobnie bezpieczne, jeśli są spożywane w ilościach typowych dla żywności. Owoce te są również prawdopodobnie bezpieczne, gdy są przyjmowane doustnie w celach leczniczych. Niewiele jednak wiadomo na temat bezpieczeństwa spożywania ekstraktu z rokitnika. Dlatego też, jeśli rozważasz stosowanie suplementów diety zawierających rokitnik, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Należy szczególnie uważać, aby zasięgnąć porady lekarza przed zastosowaniem rokitnika u dzieci. Ponadto, skonsultuj się z lekarzem, jeśli masz problemy zdrowotne, takie jak

• niskie ciśnienie krwi
• zaburzenia krwawienia
• planujesz poddać się operacji
• przyjmujesz leki
• jesteś w ciąży lub karmisz piersią

Należy pamiętać, że suplementy nie zostały przebadane pod kątem bezpieczeństwa, a suplementy diety nie podlegają żadnym regulacjom prawnym. W niektórych przypadkach produkt może dostarczać dawki różniące się od ilości określonej dla każdego zioła. W innych przypadkach produkt może być zanieczyszczony innymi substancjami, takimi jak metale.

Dawkowanie i przygotowanie preparatu z rokitnika

Nie ma wystarczających dowodów naukowych na temat rokitnika, aby określić bezpieczną lub skuteczną dawkę. Odpowiednia dawka dla Ciebie zależy od wielu czynników, w tym wieku, płci i stanu zdrowia. Dlatego ważne jest, aby współpracować z lekarzem w celu ustalenia najlepszej dawki dla Ciebie.

Jakich preparatów rokitnika szukać?

Suplementy diety z rokitnika są dostępne w Internecie i w niektórych sklepach z naturalną żywnością. Ponadto, w wielu specjalistycznych sklepach kosmetycznych można znaleźć produkty do pielęgnacji skóry zawierające rokitnik.

Rokitnik występuje w różnych formach, w tym jako

• olej
• kapsułki
• kapsułki w połączeniu z innymi lekami ziołowymi.

Szukaj znaku jakości i atestu na opakowaniu

Ponadto warto szukać pieczęci zatwierdzenia przez niezależną organizację. Pomaga to zweryfikować produkt, zapewniając m.in:

• Produkt został wyprodukowany prawidłowo.
• Zawiera składniki wymienione na etykiecie.
• Nie zawiera szkodliwych poziomów zanieczyszczeń.

Pamiętaj jednak, że nikt nie gwarantuje bezpieczeństwa ani skuteczności produktu.

Biorąc pod uwagę brak badań potwierdzających, jest zbyt wcześnie, aby zalecać stosowanie rokitnika na jakiekolwiek dolegliwości zdrowotne. Należy pamiętać, że samodzielne leczenie schorzeń rokitnikiem i unikanie lub opóźnianie standardowego leczenia może mieć poważne konsekwencje zdrowotne.

Bibliografia:
https://www.nature.com/articles/ejcn2010173
N.K. Upadhyay, R. Kumar, S.K. Mandotra, R.N. Meena, M.S. Siddiqui, R.C. Sawhney, A. Gupta,
Safety and healing efficacy of Sea buckthorn (Hippophae rhamnoides L.) seed oil on burn wounds in rats,
Food and Chemical Toxicology, Volume 47, Issue 6, 2009, Pages 1146-1153, ISSN 0278-6915, https://doi.org/10.1016/j.fct.2009.02.002.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD005205.pub3/full
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0955286399000492?via%3Dihub
Zielińska, A., Nowak, I. Abundance of active ingredients in sea-buckthorn oil. Lipids Health Dis 16, 95 (2017). https://doi.org/10.1186/s12944-017-0469-7