Opublikowano: 28 kwietnia, 2022 o 6:35 pm
Roszponka warzywna (Valerianella locusta), znana również jako sałata polna lub kocia trawa, to dziko rosnące warzywa o zastosowaniu kulinarnym. Roszponka ma zielone liście i jest uprawiana głównie w takich krajach, jak Francja, Niemcy i Włochy. Charakteryzuje się wysokimi wartościami odżywczymi i wieloma zaletami zdrowotnymi.
Roszponka to małe listki w pęczkach o wysokości od dziesięciu do trzydziestu centymetrów, spożywane od czasów starożytnych, obecnie dodawane do przepisów kulinarnych i sałatek, co zwiększyło ich popularność, uprawę i spożycie. Roszponka mylnie jest uważana za sałatę, ze względu na jej angielską nazwę lamb’s lettuce. Jednak roszponka należy do rodziny kozłkowatych, tak samo jak znane zioło o działaniu uspokajanym, czyli kozłek lekarski. Stąd nazwa Valerianella. Jednak roszponka nie zawiera żadnych substancji aktywnych.
50 gramów surowej roszponki zawiera 12 kalorii, 1,12 grama białka, 0,22 grama tłuszczu całkowitego i 2,02 grama węglowodanów. W tej samej ilości znajduje się 199 µg, 21,4 mg witaminy C, 1,22 mg żelaza, 0,153 mg witaminy B6, 0,201 mg manganu, 0,075 mg miedzi i 257 mg potasu.
Roszponka zawiera dużo witaminy C
Roszponka jest bogata w ten ważny składnik odżywczy. W przeliczeniu na 100g, roszponka zawiera prawie tyle samo witaminy C, co sok z cytryny!
Witamina C jest prawdopodobnie najlepiej znana ze swojego działania przeciwutleniającego, ale odgrywa również kluczową rolę w wielu innych funkcjach organizmu. Na przykład, pomaga organizmowi produkować kolagen, białko, które pomaga utrzymać gładką skórę, mocne kości, zęby i tętnice. Ponadto, spożywanie większej ilości pokarmów bogatych w witaminę C – takich jak sałata mache – jest jednym ze sposobów na zapobieganie przeziębieniu.
Właściwości zdrowotne roszponki
Roszponka jest magazynem wielu fitoskładników, które mają właściwości prozdrowotne i zapobiegające chorobom. Świeże liście o masie 3,5 oz (100 g) zawierają tylko 16 kalorii. Ponadto liście zawierają dużą ilość błonnika. Dietetycy często zalecają spożywanie tej zieleniny w programach żywieniowych mających na celu obniżenie cholesterolu i redukcji wagi.
Świeże liście roszponki są bogatym źródłem wielu ważnych witamin antyoksydacyjnych, takich jak witamina A, witamina C oraz polifenolowych przeciwutleniaczy flawonoidowych, takich jak luteina, zeaksantyna i β-karoten. Związki te działają ochronnie poprzez neutralizowanie wolnych rodników i reaktywnych form tlenu (ROS), które odgrywają ważną rolę w procesie starzenia się i w różnych procesach chorobowych.
Zeaksantyna, ważny karotenoid żywieniowy, jest selektywnie wchłaniana do plamki żółtej siatkówki oka, gdzie pełni funkcje przeciwutleniające i ochronne przed promieniowaniem UV. W ten sposób pomaga chronić przed chorobą plamki żółtej związaną z wiekiem, zwłaszcza u osób starszych.
Roszponka jest doskonałym źródłem witaminy K. 100 g świeżej zieleniny roszponki zapewnia 41% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Witamina K odgrywa istotną rolę we wzmacnianiu masy kostnej poprzez promowanie aktywności osteoblastycznej w kościach. Ponadto odgrywa ona ważną rolę u pacjentów z chorobą Alzheimera, ograniczając uszkodzenia neuronów w mózgu.
Roszponka zawiera również duże ilości wielu witamin z grupy B, takich jak witamina B6 (pirydoksyna), tiamina (witamina B-1), ryboflawina, foliany i niacyna. Foliany pomagają zapobiegać wadom cewy nerwowej u noworodków. Liście roszponki zawierają niewielkie ilości witaminy C. Witamina C jest silnym przeciwutleniaczem, który pomaga organizmowi w rozwijaniu odporności na czynniki zakaźne i usuwaniu szkodliwych wolnych rodników tlenowych.
Liście sałaty roszponkowej zawierają również dużą ilość minerałów, takich jak potas, mangan, magnez, miedź i cynk. Potas jest ważnym składnikiem komórek i płynów ustrojowych, który pomaga kontrolować rytm serca i ciśnienie krwi. Organizm ludzki używa manganu i miedzi jako kofaktora enzymu antyoksydacyjnego – dysmutazy ponadtlenkowej. Miedź jest również niezbędna do produkcji czerwonych krwinek. Cynk jest kofaktorem dla wielu enzymów regulujących wzrost i rozwój, trawienie i syntezę kwasów nukleinowych.
Spożywanie roszponki w diecie pomaga zapobiegać osteoporozie (osłabieniu kości) i anemii z niedoboru żelaza.
Ponadto uważa się, że jej miękkie liście chronią organizm ludzki przed chorobami układu krążenia oraz nowotworami okrężnicy i prostaty.
Kupno roszponki – na co zwracać uwagę
Roszponka uprawiana w szklarniach jest dostępna przez cały rok. Zieloną roszponkę uprawianą na polu można często znaleźć w sklepach specjalistycznych i na targach rolnych. Roszponka jest najsmaczniejsza od maja do listopada. Roszponka jest zwykle sprzedawana w małych pęczkach, z wciąż przytwierdzonym korzeniem, często jako mieszanka zielonych sałat. Należy szukać jasnych, żywo zielonych, aksamitnych liści. Należy wybierać liście świeże, zielone, sprężyste i błyszczące. Unikaj liści wiotkich, które straciły część swojej zielonej barwy i mają żółte przebarwienia. Przechowywanie roszponki Roszponka szybko się psuje, jeśli nie jest przechowywana w odpowiednich warunkach. Dlatego najlepiej zużyć roszponkę zaraz po zakupie. W przeciwnym razie powinna być przechowywana zawinięta w papierowy ręcznik, w luźno zamkniętej plastikowej torbie w lodówce do 2 dni.
Sposób przygotowania i podawania
Roszponka jest bardzo krucha i delikatna w smaku. Aby ją przygotować, należy przyciąć korzonki. Tuż przed podaniem umyć delikatnie liście w zimnej wodzie, w razie potrzeby zmieniając wodę. Nie należy moczyć liści. Liście należy dokładnie osuszyć. Łyżeczkowate liście mają wspaniały orzechowy smak, który dobrze komponuje się z innymi łagodnymi liśćmi. Aby uzyskać lepszy smak, należy przyprawiać je dopiero w momencie podawania. Zielenina ta najlepiej nadaje się do stosowania na surowo w sałatkach i jako dekoracja, choć często jest duszona w lekkich sosach lub gotowana na parze. Nie należy używać warzyw ani sosów typu vinegrette o zbyt mocnym smaku, aby nie zrujnować łagodnego smaku zieleniny. Olej z orzechów z dodatkiem soku z cytryny i soli wydobędzie delikatny smak roszponki.
